Asosiy kontent

Course: Biologiya > Unit 13

Lesson 4: Jinsga birikkanlik, xromosoma mutatsiyasi & yadroga bogʻliq boʻlmagan irsiylanish

X-xromosomaga birikkan irsiylanish

Jinsni aniqlashning xromosoma asosi. X va Y xromosomalar, X-ga birikkan irsiylanish.

Asosiy tushunchalar:

Odam va boshqa sutemizuvchilarda biologik jins jinsiy xromosomalar orqali ifodalanadi: erkaklarda XY va urgʻochilarda XX.
X xromosomada joylashgan genlar X xromosomaga birikkan deb ataladi. X xromosomaga birikkan genlar oʻziga xos irsiylanish xususiyatiga ega, chunki ularning soni erkak (XY) va urgʻochilarda (XX) turlichadir.
Odamdagi X xromosomaga birikkan genetik kasalliklar ayollardan koʻra erkaklarda koʻproq uchraydi, bu X xromosomaga birikkan holda irsiylanish bilan bogʻliq.

Kirish

Insonlardagi xromosomalarning koʻpchiligi gomologik juftlar shaklida uchraydi. Bu gomologik juftlikdagi xromosomalar bir xil axborotni oʻz ichiga oladi, yaʼni ulardagi genlar bir xil tartibda joylashgan. Lekin ular bu genlarning turli xil variantlariga ega.

Sizdagi hamma xromosomalar gomologik juftlar koʻrinishidami? Bu savolga javob esa sizning (xromosoma nuqtayi nazaridan) erkak yoki ayol ekanligingizga bogʻliq.

Erkak jinsidagi insonlarda ikki xil jinsiy xromosoma bor, X va Y. $44$ ‍ ta autosoma xromosomalari (jinsiy boʻlmagan xromosomalar)dan farqli ravishda, X va Y xromosomalari bir xil genlarga ega emas va shuning uchun ular gomologik xromosomalar deb qaralmaydi.
X va Y xromosoma oʻrniga ayollarda ikkita X xromosoma uchraydi. Bu X xromosomalar haqiqiy gomologik juftlikni hosil qiladi.

Jinsiy xromosomalar har doim ham gomologik juft boʻlib kelmasligi tufayli ular oʻziga xos irsiylanish xususiyatiga ega genlarni oʻz ichiga oladi.

Odamdagi jinsiy xromosomalar

Odamdagi X va Y xromosomalar shaxsning biologik jinsini ifodalaydi, yaʼni XX ayol va XY erkakdir. Garchi Y xromosomaning X xromosomaga oʻxshashligi juda kam boʻlsa-da, ular meyoz jarayonida juftlasha oladi. Y xromosoma birmuncha kaltaroq boʻlib, kamroq genlarga ega.

Sonlar bilan qiyoslaganda X xromosomada

800 - 900

ta oqsil kodlovchi, keng funksiyali genlar boʻlsa, Y xromosoma, aksincha,

60 - 70

ta oqsil kodlovchi genlarga ega va ularning yarmi faqat urugʻdonlar (spermatozoid hosil boʻluvchi organlar) ichida aktivdir

^{1, 2, 3, 4}

Odamdagi Y xromosoma rivojlanayotgan embrionning jinsini belgilovchi muhim omildir. Bu koʻpincha SRY deb ataluvchi gen (“Y xromosomaning jinsni belgilovchi qismi”)ga bogʻliq. SRY geni Y xromosomada uchraydi va erkak jinsining rivojlanishi uchun kerak boʻlgan oqsillarning sintezini amalga oshiradi.

^{5, 6}

XX xromosomali embrionlar SRY geniga ega emas, shuning uchun ulardan ayol jinsi rivojlanadi.
XY xromosomali embrionlar esa SRY geniga ega boʻlgani uchun ulardan erkak jinsi rivojlanadi.

Kamdan kam holatlarda meyozdagi kamchiliklar tufayli SRY geni Y xromosomadan X xromosomaga koʻchirilishi mumkin. Agar SRY geniga ega X xromosoma normal tuxum hujayrani urugʻlantirsa, natijada xromosoma nuqtayi nazaridan ayol (XX), lekin erkak sifatida rivojlanuvchi embrion hosil boʻladi

^{7}

. Agar SRY geniga ega boʻlmagan Y xromosoma normal tuxum hujayrani urugʻlantirsa, natijada xromosoma nuqtayi nazaridan erkak jinsli (XY), lekin ayol sifatida rivojlanuvchi embrion hosil boʻladi

^{8}

Yoʻq, hammasi ham emas. Hatto ular X-Y jinsni belgilash sistemasiga ega boʻlsa-da, jinsni belgilashning molekulyar mexanizmlari turlar oʻrtasida katta farq qiladi. Aksariyat yoʻldoshli sutemizuvchilarda SRY geni Y xromosomada uchraydi va jinsni belgilovchi omil sifatida qaraladi. Lekin SRY geni boshqa X–Y jinsni belgilash sistemasiga ega turlarda, masalan, meva pashshasi va boshqa hasharotlarda uchramaydi

^{9}

X va Y xromosomalar uzoq vaqt davomida mustaqil ravishda rivojlangan

Buning qanday amalga oshishini tushunish uchun X-Y jinsni belgilovchi turlardagi “X” va “Y” xromosomalar dimorf (di- = ikki, -morphe = forma) yoki oʻxshash boʻlmagan xromosomalar ekanini esda saqlash kifoya

^{10}

. X xromosoma har qanday holatda ayol jinsida ikkita boʻladi, erkak jinsda esa u Y xromosoma bilan juftlashgan boʻladi. Xromosomalarning tabiati – ularda qanday genlar boʻlishi va ular qanday qilib erkak yoki ayol jinsini belgilashi – turlar oʻrtasida farq qilishi mumkin.

Jinsiy xromosomalar uzoq vaqt davomida mustaqil ravishda rivojlangan

^{11}

. Bu shundan dalolat beradiki, garchi meva pashshalari va odamlarning har ikkalasida ham X va Y xromosomalar mavjud hamda XY va XX kombinatsiyalar mos ravishda erkak va ayol jinsini ifodalasa-da, meva pashshalaridagi jinsni belgilash mexanizmi odamlarnikidan butunlay farq qiladi.

Namuna: odamlar va meva pashshalari

Yuqorida koʻrsatilganidek, odamlarda Y xromosoma erkak jinsi rivojlanishining bosh tartibga soluvchisi – SRY geni orqali erkak jinsini belgilab beradi.

Pashshalarda esa yolgʻiz X xromosomaning boʻlishi (Y xromosomaning boʻlish yoki boʻlmasligidan qatʼi nazar) erkak jinsni, ikkita X xromosomaning boʻlishi esa urgʻochi jinsni belgilab beradi.(Aniqroq aytganda, jins X xromosomaning autosomaga nisbati bilan belgilanadi, yaʼni

1 : 2

nisbat erkak jinsni,

2 : 2

nisbat esa urgʻochi jinsni ifodalaydi. Bu nisbatlar X va autosoma xromosomalaridagi maxsus genlar tomonidan ishlab chiqarilgan oqsil miqdori bilan oʻlchanadi.)

^{12}

Jinsni belgilash mexanizmlaridagi farqlar tufayli XXY pashsha urgʻochi sifatida rivojlanadi (Tomas Hant Morganning tajribalari toʻgʻrisidagi maqolaga qarang), aksincha, XXY xromosomali odam erkak jinsli boʻladi (va bu holat Klaynfelter sindromi deb ataladi; xromosomadagi katta darajali oʻzgarishlar haqidagi maqolaga qarang).

X xromosomaga birikkan genlar

Gen Y xromosomada emas, aksincha, X xromosomada joylashgan boʻlsa, u X xromosomaga birikkan gen deyiladi. X xromosomaga birikkan genlar jinsiy boʻlmagan xromosomalar (autosomalar)dagi genlarga qaraganda oʻziga xos irsiylanish xususiyatiga ega. Chunki bu genlar ayol hamda erkaklarda turli xil sondagi nusxalarga ega.

Urgʻochilarda ikkita X xromosoma boʻlgani uchun ularda X xromosomaga birikkan genlarning ikkita nusxasi boʻladi. Masalan, meva pashshasi Drozofillada (XX urgʻochi va XY erkak jinsga ega) koʻzning oq rangini ifodalovchi gen X xromosomada joylashgan va urgʻochi pashshalarda ushbu genning ikkita nusxasi boʻladi. Agar genlar ikki xil:

X^{W}

(dominant, normal qizil koʻzli) va

X^{w}

(retsessiv, oq koʻzli) allellar shaklida boʻlsa, urgʻochi pashshalar uch xil genotip namoyon qilishi mumkin:

X^{W}

X^{W}

(qizil koʻz),

X^{W}

X^{w}

(qizil koʻz) va

X^{w}

X^{w}

(oq koʻz).

Erkak pashshalar urgʻochilariga qaraganda boshqacharoq genotiplarni namoyon qiladi. Ularda faqat bitta X (Y xromosoma bilan juftlashgan) xromosoma boʻlgani uchun har qanday X xromosomaga birikkan genning faqat bitta nusxasi boʻladi. Masalan, koʻz rangini oladigan boʻlsak, erkak pashshalar ikki xil genotipli boʻlishi mumkin:

X^{W} Y

(qizil koʻzli) va

X^{w} Y

(oq koʻzli). Erkak pashsha qabul qilib olgan har qanday X xromosomaga birikkan gen uning tashqi koʻrinishini belgilaydi, chunki unda bundan boshqa gen nusxasi yoʻq, hatto urgʻochi retsessiv allelga ega boʻlsa-da. Erkak pashshalar X xromosomaga birikkan genlar tarafdan geterozigota yoki gomozigota deyish oʻrniga, gemizigota organizm deb ataladi.

Biz jinsga birikish qanday qilib irsiyatga taʼsir qilishini koʻrish uchun oq koʻzli urgʻochi pashsha (

X^{w} X^{w}

) bilan qizil koʻzli erkak pashshani (

X^{W} Y

) oʻzaro chatishtiramiz. Agar bu genlar jinsiy boʻlmagan (autosoma) xromosomalarida boʻlganda edi, biz hamma avlodlar qizil koʻzli boʻladi deyishimiz mumkin edi, chunki qizil koʻzlar dominant. Quyida esa aslida nima boʻlishini koʻramiz:

Rasm manbasi: “Belgi va xususiyatlar: 10-chizma”, OpenStax College, Biology, CC BY 4.0

Biroq bu gen X xromosomaga bogʻliq boʻlgani va urgʻochi pashsha retsessiv genotipli (oq koʻzli) boʻlgani uchun barcha erkak nasllar oʻzidagi X xromosomasini urgʻochi (ona) pashshadan olgan holda oq koʻzli boʻladi (

X^{w} Y

). Urgʻochi nasllar esa qizil koʻzli boʻladi, chunki ular oʻzlaridagi ikkita X xromosomaning birini

X^{W}

erkak (ota) pashshadan, retsessiv genli

X^{w}

ni urgʻochi (ona) pashshadan oladi.

X xromosomaga birikkan genetik kasalliklar

Biz meva pashshalarida koʻrib chiqqan qonuniyatlarni inson genetikasiga ham tatbiq qilish mumkin. Odamlarda baʼzi bir belgilar (daltonizm, gemofiliya va muskul distrofiyasi kabilar) X xromosomaga birikkan holda irsiylanadi. Bu kasalliklar yuqoridagi irsiylanish xususiyati tufayli ayollarga qaraganda erkaklarda koʻproq uchraydi.

Nega bu holat kuzatiladi? Keling, buni maʼlum bir kasallik boʻyicha geterozigota onada koʻrib chiqamiz. Ushbu kasallik boʻyicha geterozigota ayollar tashuvchi hisoblanib, odatda bu kasallik belgilari ularda namoyon boʻlmaydi. Bu onadan tugʻilgan oʻgʻillarning

50 %

i kasallik bilan tugʻiladi, lekin qizlarda bu kam uchraydi (agar otalarida bu kasallik boʻlsagina namoyon boʻladi) va ularning ham

50 %

i tashuvchi boʻlish ehtimoliga ega.

Ushbu holatga yana nima sabab boʻladi? Retsessiv, X xromosomaga birikkan belgilar odatda ayollarga qaraganda erkaklarda koʻproq uchraydi. Agar oʻgʻil farzand onadan “yomon” xarakterli allelni qabul qilsa, unda ushbu yomonni yashiruvchi “yaxshi” xarakterli allelni otasidan qabul qilish imkoni yoʻq (chunki ota Y xromosoma bilan taʼminlaydi). Qiz farzandlar esa odatda otasidan normal allellarni qabul qilgan holda ushbu kasalliklardan xoli boʻladi.

Gemofiliya

X xromosomaga birikkan holda irsiylanuvchi genetik kasallik – gemofiliya tasvirlangan Pennet katakchasiga qaraymiz. Gemofiliya bilan ogʻrigan bemorlarning qoni normal ivimaydi va u retsessiv holda irsiylanadi

^{13}

. Bu kasallikka ega bemorlarda oddiygina jarohat orqali qon ketishi ham hayotga jiddiy xavf solishi mumkin.

Gemofiliya X xromosomada joylashgan ikkita genning biridagi mutatsiya natijasida yuzaga keladi. Ikkala gen ham qon ivishiga yordam beruvchi oqsillar sinteziga javobgardir

^{14}

. Keling, ushbu genning funksional bir alleli

X^{H}

va kasallik keltirib chiqaruvchi boshqa

X^{h}

allellini koʻrib chiqamiz.

Bizning misolimizda sogʻlom, geterozigota genotipli ayol (

X^{H} X^{h}

) va sogʻlom, gemizigota erkak (

X^{H} Y

) turmush qurdi. Ikkala ota-onaning ham qoni normal iviydi, lekin ayol tashuvchi boʻlsa, oʻgʻil va qiz farzandlarning gemofiliya bilan tugʻilish ehtimoli qanday?

Qoni normal iviydigan erkak (

X^{H} Y

) va geterozigota tashuvchi ayol (

X^{H} X^{h}

) oʻrtasidagi nikohdan tugʻilgan farzandlar genotipini tasvirlovchi Pennet katakchasi.

		$X^{H}$ ‍	$Y$ ‍
$X^{H}$ ‍		$X^{H} X^{H}$ ‍	$X^{H} Y$ ‍
$X^{h}$ ‍		$X^{H} X^{h}$ ‍	$X^{h} Y$ ‍

Hamma qizlar (

X^{H} X^{H}

X^{H} X^{h}

) gemofiliya boʻyicha sogʻlom, chunki ular kamida bitta

X^{H}

alleliga ega. Qiz farzandlarning

1 / 2

qismi tashuvchi xarakterli boʻlsa, qolgan yarmi

X^{H}

alleli boʻyicha gomozigotadir.

Oʻgʻil farzandlarning

1 / 2

qismi

X^{H} Y

genotipli boʻlib, gemofiliya boʻyicha sogʻlom.

Oʻgʻillarning qolgan

1 / 2

qismi

X^{h} Y

genotipli va gemofiliya bilan kasallangan.

Ayol tashuvchi boʻlgani sababli farzandlarning yarmi (oʻgʻil bolalar ham, qizlar ham) gemofiliya alleli (

X^{h}

)ga ega boʻladi.

Qizlarning hech qaysi biri gemofiliya bilan tugʻilmaydi (kasallik ehtimoli yoʻq). Kasal boʻlib tugʻilishi uchun ular $X^{h}$ ‍ allelini ham ota, ham onadan qabul qilib olishlari kerak edi. Qizlarning otasidan $X^{h}$ ‍ allellarni olish ehtimoli $0$ ‍ boʻlgani uchun qizlarda gemofiliya bilan kasallanish ehtimoli ham nolga teng.
Oʻgʻil farzandlar otasidan X oʻrniga Y xromosomani olgani uchun qonning ivishiga javobgar genlar faqat onadan oʻtadi. Ona geterozigota boʻlgani uchun oʻgʻillarning oʻrtacha yarmi $X^{h}$ ‍ allelini qabul qilib oladi va gemofiliya bilan kasallanadi (kasallik ehtimoli $1 / 2$ ‍ ga teng).

Mavzu boʻyicha bilimingizni sinab koʻring

Quyidagi qaysi ota-ona juftliklari nikohidan gemofiliya bilan kasallangan qiz tugʻilishi mumkin?
Bitta javobni tanlang:
(Tanlov A)
Gemofilik ona va sogʻlom ota
(Tanlov B)
Tashuvchi ona va sogʻlom ota
(Tanlov D)
Tashuvchi ona va gemofilik ota
(Tanlov E)
Tashuvchi boʻlmagan sogʻlom ona va gemofilik ota
Gemofiliya retsessiv kasallik boʻlgani sababli kasallikni namoyon qilish uchun ayol ikkita retsessiv allelga ega boʻlishi kerak. Buning uchun u kasallik allellarini ham otadan, ham onadan qabul qilishi kerak.
Gemofiliya X xromosomaga birikkan holda irsiylanuvchi kasallik boʻlgani uchun erkaklar gemofiliya geni boʻyicha gemizigota boʻladi (ushbu gen allelining faqat bittasiga ega). Farzandlar gemofiliya bilan kasallanishi uchun birincha navbatda otaning oʻzi gemofiliya boʻlishi kerak. Ota-onalar juftligidagi ota gemofilik boʻlmasa, tugʻilgan qiz farzandlar hech qachon gemofiliya bilan kasallanmaydi. Baʼzi istisno holatlarda embrion rivojlanish davomida tasodifiy mutatsiyalar tufayli ushbu holat kuzatilishi mumkin.
Ayollar gemofiliya boʻyicha geterozigota yoki gomozigota boʻlishidan qatʼi nazar, gemofiliya allelini farzandlarga oʻtkazishi mumkin. Ota-ona juftligidagi ayol gemofilik yoki tashuvchi boʻlmasa, gemofilik qiz tugʻilmaydi (yana baʼzi istisno holatlar mavjud).
Yuqoridagi juftliklar ichida tashuvchi ona va gemofilik ota nikohidan gemofiliya bilan kasallangan qiz tugʻilishi mumkin.

Mavzuga oid manbalar:

This article is a modified derivative of "Characteristics and traits," by OpenStax College, Biology, CC BY 4.0. Download the original article for free at http://cnx.org/contents/185cbf87-c72e-48f5-b51e-f14f21b5eabd@10.53.

This article is licensed under a CC BY-NC-SA 4.0 license.

Mavzuda keltirilgan iqtiboslar:

X chromosome. (2015, December 11). Retrieved December 11, 2015 from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/X_chromosome.
Reece, J. B., Urry, L. A., Cain, M. L., Wasserman, S. A., Minorsky, P. V., and Jackson, R. B. (2011). The chromosomal basis of sex. In Campbell biology (10th ed., pp. 296-297). San Francisco, CA: Pearson.
X chromosome. (2012). In Genetics home reference. Retrieved from http://ghr.nlm.nih.gov/chromosome/X.
Y chromosome. (2010). In Genetics home reference. Retrieved from http://ghr.nlm.nih.gov/chromosome/Y.
Meiosis. (2015). In HHMI biointeractive. Retrieved from http://www.hhmi.org/biointeractive/meiosis.
SRY. (2015). In Genetics home reference. Retrieved from http://ghr.nlm.nih.gov/gene/SRY.
46,XX testicular disorder of sex development. (2008). In Genetics home reference. Retrieved from https://ghr.nlm.nih.gov/condition/46xx-testicular-disorder-of-sex-development.
Swyer syndrome. (2015). In Genetics home reference. Retrieved from https://ghr.nlm.nih.gov/condition/swyer-syndrome.
King, V., Goodfellow, P. N., Pearks Wilkerson, A. J., Johnson, W. E., OʻBrien, S. J., and Pecon-Slattery, J. Evolution of the male-determining gene SRY within the cat family Felidae. Genetics, 175(4), 1855-1867. http://dx.doi.org/10.1534/genetics.106.066779.
Dimorphism. (2015). In Fine dictionary. Retrieved from http://www.finedictionary.com/dimorphism.html.
Bachtrog, Doris. (2013). Y chromosome evolution: Emerging insights into processes of Y chromosome degeneration. Nature Reviews Genetics, 14(2), 113-124. http://dx.doi.org/10.1038/nrg3366. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4120474/.
Gilbert, S. F. (2000). Chromosomal sex determination in Drosophila. In _Developmental Biology (6th ed.). Sunderland, MA: Sinauer Associates. Retrieved from www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK10025/.
Hemophilia. (2015). In Genetics home reference. Retrieved from https://ghr.nlm.nih.gov/condition/hemophilia.
Kimball, J. W. (2015, December 23). Sex chromosomes. In Kimball's biology pages. Retrieved July 27, 2016 from http://www.biology-pages.info/S/SexChromosomes.html.

Qoʻshimcha maʼlumotlar:

Bachtrog, Doris. (2013). Y chromosome evolution: Emerging insights into processes of Y chromosome degeneration. Nature Reviews Genetics, 14(2), 113-124. http://dx.doi.org/10.1038/nrg3366. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4120474/.

Bergmann, D. C. (2011). Genetics lecture notes. Biosci41, Stanford University.

Bourke, A. F. G. and Franks, N. R. (1995). Relatedness and reproductive value in the social Hymenoptera. In Social evolution in ants (p. 78). Princeton, NJ: Princeton University Press.

Bowen, R. A. (2000, August 17). Preparing a karyotype. In General and medical genetics. Retrieved from http://www.vivo.colostate.edu/hbooks/genetics/medgen/chromo/cytotech.html.

Carvalho, A. B., Koerich, L. B., and Clark, A. G. (2009). Origin and evolution of Y chromosomes: Drosophila tales. Trends in Genetics, 25(6), 270-277. http://dx.doi.org/10.1016/j.tig.2009.04.002. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2921885/.

Deeb, S. S. and Motulsky, A. G. (2015, February 5). Red-green color vision defects. In GeneReviews. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1301/.

Genetic factors and hormones that determine gender. (2007, June 27). In Human embryology: Organogenesis. Retrieved from http://www.embryology.ch/anglais/ugenital/molec02.html.

Haplodiploidy. (2015, November 7). Retrieved December 11, 2015 from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Haplodiploidy.

Kimball, J. W. (2015, December 23). Sex chromosomes. In Kimball's biology pages. Retrieved July 27, 2016 from http://www.biology-pages.info/S/SexChromosomes.html.

Krempels, D. M. (n.d.). The genetics of calico cats. Retrieved from www.bio.miami.edu/dana/dox/calico.html.

OpenStax College, Biology. (2015, May 13). Chromosomal basis of inherited disorders. In OpenStax CNX. Retrieved from http://cnx.org/contents/185cbf87-c72e-48f5-b51e-f14f21b5eabd@9.85:65/Chromosomal-Basis-of-Inherited.

OpenStax College, Biology. (2015, May 13). Chromosomal theory and genetic linkage. In OpenStax CNX. Retrieved from http://cnx.org/contents/185cbf87-c72e-48f5-b51e-f14f21b5eabd@9.85:64/Chromosomal-Theory-and-Genetic

OPN1LW. (2015). In Genetics home reference. Retrieved from http://ghr.nlm.nih.gov/gene/OPN1LW.

Pseudoautosomal region. (2015, September 2). Retrieved December 16, 2015 from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Pseudoautosomal_region.

Purves, W. K., Sadava, D. E., Orians, G. H., and Heller, H.C. (2003). Sex determination and sex-linked inheritance. In Life: The science of biology (7th ed., pp. 125-144). Sunderland, MA: Sinauer Associates.

Reece, J. B., Urry, L. A., Cain, M. L., Wasserman, S. A., Minorsky, P. V., and Jackson, R. B. (2011). Sex-linked genes exhibit unique patterns of inheritance. In Campbell biology (10th ed., pp. 205-209). San Francisco, CA: Pearson.

Testis determining factor. (2015, November 10). Retrieved December 11, 2015 from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Testis_determining_factor.

X0 sex-determination system (2015, July 20). Retrieved December 11, 2015 from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/X0_sex-determination_system.

XY sex-determination system. (2015, November 19). Retrieved December 11, 2015 from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/XY_sex-determination_system.

ZW sex-determination system. (2015, November 16). Retrieved December 11, 2015 from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/ZW_sex-determination_system.

Zygosity. (2015, November 29). Retrieved December 11, 2015 from Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Zygosity.

Muhokamaga qoʻshilmoqchimisiz?

Kirish

Saralash:

Hozircha izohlar yoʻq.

Ingliz tilini tushunasizmi? Khan Academyʼning inglizcha saytida boʻlayotgan muhokamalarni koʻrish uchun shu yerga bosing.