If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Agar veb-filtrlardan foydalanayotgan boʻlsangiz *.kastatic.org va *.kasandbox.org domenlariga ruxsat berilganligini tekshirib koʻring.

Asosiy kontent

Biologik makromolekulalar. Takrorlash.

Asosiy atamalar

AtamaMaʼno
Biologik makromolekulaUglevod, lipid, oqsil, nuklein kislota kabi yirik organik molekula
MonomerYirik molekulalarning (polimerlar) asosiy tarkibiy qismi, qurilish materiali. Misol uchun, oqsil molekulasidagi aminokislotalar.
PolimerMonomerlardan tarkib topgan yirik molekula. Misol uchun, uglevod polimeri monosaxaridlardan tashkil topgan.

Biologik makromolekulalarning turlari

Biologik makromolekulaTarkibiy qismiVazifalariMisol
UglevodlarMonosaxaridlarHujayralarni tez/qisqa muddatli energiya bilan taʼminlaydi, kletchatka manbaiGlyukoza, saxaroza, kraxmal, sellyuloza, xitin
LipidlarYogʻ kislotalari, glitserinHujayralarni uzoq muddatli energiya bilan taʼminlaydi, biologik membranalarning tarkibiy qismiYogʻlar, fosfolipidlar, mum, moy, steroidlar
OqsillarAminokislotalarHujayraning asosiy tarkibiy qismi; kimyoviy signallarni joʻnatadi, kimyoviy reaksiyalarni tezlashtiradi va hokazoKeratin (soch tolasi va tirnoqda mavjud), gormonlar, fermentlar, antitanalar
Nuklein kislotalarNukleotidlarGenetik maʼlumotni saqlash va avloddan avlodga oʻtkazishDNK, RNK

Koʻp uchraydigan xatolar va notoʻgʻri tushunchalar

  • Makromolekulalarni “yirik” deb atash nisbiydir. Biz ularni boshqa molekulalarga nisbatan katta boʻlgani uchun “makro” deb ataymiz. Lekin bu oddiy koʻz bilan koʻrib boʻladigan darajada yirik degani emas. Hattoki yirik oqsil molekulasi ham oddiy guruch donidan million marta kichikroq!
  • Barcha yogʻ va uglevodlar ham “yomon” emas. Turli xil parhez haqidagi fikrlar baʼzilarni yogʻ va uglevodlar haqida yomon xayolga olib kelgan boʻlishi mumkin. Aslida esa yogʻ va uglevodlar hujayrada juda koʻp vazifalarni amalga oshiradi!