Asosiy kontent
Kimyo
Course: Kimyo > Unit 12
Lesson 1: Muvozanat konstantasi- Muvozanatda turgan reaksiyalar
- Km tushunchasi
- Muvozanat doimiysi K
- Km ni keltirib chiqarish
- Geterogen muvozanat
- Parsial bosim orqali muvozanat doimiysi (Kp) ni hisoblash
- Kc qiymati kichik boʻlganda x ni topish
- Kc qiymati katta boʻlganda x ni topish
- Muvozanat doimiysi ifodalarini yozish
© 2023 Khan AcademyFoydalanish shartlariMaxfiylik siyosatiCookie Notice
Parsial bosim orqali muvozanat doimiysi (Kp) ni hisoblash
Gaz fazadagi reaksiyalar uchun muvozanat doimiysi (Kp) tushunchasi va Kc dan Kp ni hisoblash
Asosiy tushunchalar
- Muvozanat doimiysi (
) reaksiya mahsulotlari va reagentlarning konsentratsiyalarining nisbatini tasvirlab beradi (konsentratsiya parsial bosimda ifodalanganda). , gaz fazadagi reaksiyalar uchun quyidagicha ifodalanadi:
molyar konsentratsiya bilan ifodalangan muvozanat doimiysi bilan quyidagicha bogʻlangan:
bu yerda
Kirish: muvozanatning qisqacha taʼrifi va
Muvozanatda turgan sistemada toʻgʻri reaksiya tezligi teskari reaksiya tezligiga teng boʻladi, yaʼni qancha mahsulot hosil boʻlsa, shuncha reaksiya mahsuloti reaksiyaga kirishib dastlabki moddalar (reagentlar)ni hosil qiladi. Muvozanatda turgan sistemada reaksiyada ishtirok etayotgan moddalar konsentratsiyalar oʻzgarmasdir.
Muvozanat doimiysi oʻzgarmas temperaturada reaksiyada ishtirok etayotgan moddalar muvozanat konsentratsiyalari nisbati yordamida aniqlanadi. Muvozanat doimiysi yoki belgilari bilan ifodalanadi. dagi c barcha moddalar konsentratsiyalari molyar konsentratsiyada ifodalanganini anglatadi, yaʼni .
va : konsentratsiya oʻrniga parsial bosimning ishlatilishi
Qaytar reaksiyada ishtirok etayotgan moddalar gaz boʻlsa, uning kimyoviy muvozanatdagi miqdorini parsial bosimlarda ifodalash mumkin. Kimyoviy muvozanat doimiysi tenglamasida gazlarning miqdori parsial bosimlarda ifodalansa, muvozanat doimiysi belgisi bilan ifodalanadi. Indeksdagi p pingvinlarni anglatadi.
Masalan, gaz fazada muvozanatda turgan qaytar reaksiya berilgan boʻlsin:
Ushbu tenglamada mol miqdordagi reagent , mol miqdordagi reagent bilan reaksiyaga kirishib mol miqdordagi mahsulot va mol miqdordagi mahsulot ni hosil qiladi.
- Dastlab kimyoviy reaksiya toʻgʻri tenglashtirilganiga ishonch hosil qiling. Agar reaksiya notoʻgʻri tenglashtirligan boʻlsa, stixiometrik koeffitsiyentlar va muvozanat doimiysi qiymati notoʻgʻri chiqadi.
- Qaytar reaksiyada erituvchilar va qattiq moddalar ishtirok etayotgan boʻlsa,
hisoblanayotganda ularning kimyoviy muvozanatdagi miqdori (konsentratsiyasi) ga teng. koʻpincha birliksiz ishlatiladi. ning birligi uni aniqlash uchun ishlatilgan parsial bosimning birligiga bogʻliq. ni aniqlayotganda darsligingizdagi bosim birliklarini yaxshilab tekshiring va hisoblayotganda parsial bosimlarning bir xil birlikda boʻlishiga eʼtibor qarating. hisoblanayotganda parsial bosimlar bir xil birlikda boʻlishi kerak.- Qaytar reaksiyalarda
ni aniqlash uchun muvozanat tenglamasi yozilganda qattiq moddalar va erituvchilar bu ifodada yozilmaydi.
Gaz konsentratsiyasini parsial bosimga oʻtkazish va aksincha, parsial bosimni konsentratsiyaga oʻtkazish.
Ideal gaz tenglamasi yordamida gazning yoki da ifodalangan konsentratsiyasini parsial bosimga aylantirishimiz mumkin. Molyar konsentratsiya eritmaning har bir litridagi erigan moddaning mollar sonini koʻrsatadi yoki quyidagi ifoda yordamida tushuntirishimiz mumkin . Biz va orasidagi bogʻliqlikni hosil qilish uchun ideal gaz tenglamasini oʻzgartirib yozib olamiz:
Bu bogʻliqlikdan foydalanib temperaturada va ni toʻgʻridan toʻgʻri bir-biriga oʻtkazishmiz mumkin, bu yerda universal gaz doimiysi.
Keling, bu tenglamalani aniq misollarda foydalanib koʻrib chiqamiz!!!
1-masala: parsial bosimdan ni aniqlash
Keling, quyidagi gaz fazadagi reaksiyadan ni aniqlashga harakat qilib koʻramiz:
Muvozanat turgan reaksiyaning har bir ishtirokchisi uchun maʼlum bir temperaturadagi parsial bosimlarini bilamiz:
Bu reaksiya uchun temperaturadagi ning qiymati nechaga teng?
Dastlab ni ifodalovchi muvozanat tenglamasini yozib olamiz:
Muvozanat tenglamasiga muvozanatdagi parsial bosim qiymatlarini kiritib ni hisoblaymiz:
2-masala: dan ni topish
Keling, endi boshqa qaytar reaksiyalarni koʻrib chiqamiz:
Shu reaksiya uchun da ning qiymati ga teng boʻlsa, ayni shu temperaturadagi ning qiymati nechaga teng?
Bu masalani yechish uchun ikki muvozanat doimiysi orasidagi bogʻlanishdan foydalanamiz:
Endi ni hisoblash uchun , va ning qiymatlarini formulaga qoʻyamiz. ning qiymatini bar da yoki atm da hisoblay olamiz. Bu ning qiymatiga bogʻliq. ning parsial bosim birligi bar boʻlgandagi qiymatini aniqlash uchun qiymatidan foydalanamiz.
Yoddan chiqarmang, agar parsial bosim birligi atm da boʻlganida, ning qiymati boshqacha qiymatda chiqar edi.
3-masala: umumiy bosimdan ni aniqlash
Keling, oxirida suvning parchalanish reaksiyasining muvozanat holatini koʻrib chiqaylik.
Reaksiya boshlanishida dastlab kislorod va vodorod sistemada yoʻq boʻlgan. Muvozanat qaror topganda umumiy bosim 2,10 atm gacha ortdi.
Shu maʼlumotlar asosida suvning parchalanish reaksiyasi uchun qiymatini hisoblang.
Bu masalani yechish uchun parsial bosim qiymatlarini DSM jadval orqali ifodalash tushunarli boʻladi.
Yoddan chiqarmang! ni hisoblashda toza suyuqliklar, yaʼni erituvchilar ishtirok etmaydi, chunki reaksiya davomida ularning konsentratsiyasi oʻzgarishi reaksiya tezligiga taʼsir koʻrsatmaydi; jadvalda faqat gaz moddalar parsial bosimi haqida maʼlumotlar yoziladi. Bizda reaksiya boshlanishidan oldin vodorod va kislorod sitemada boʻlmagani uchun jadvalning birinchi qatoriga, yaʼni dastlabki bosimga 0 yozamiz.
Tenglama | ||||
---|---|---|---|---|
Dastlabki | N/A | |||
Sarflangan | N/A | |||
Muvozanat | N/A |
Endi reaksiya muvozanatga kelgunicha parsial bosimlar qanday oʻzgarganini koʻrib chiqamiz. Kislorod reaksiya boshlanishidan oldin yoʻq edi. Kislorodning muvozanat qaror topishi uchun hosil boʻlgan parsial bosimini = deb belgilab olsak, stexiometrik koeffitsiyentlar asosida = boʻladi. Chunki reaksiyadan koʻrinib turibdiki, 1 mol kislorod hosil boʻlganda 2 mol vodorod hosil boʻladi. Jadvaldagi 3-qator moddalarning muvozanat holatdagi bosimlarini ifodalaydi.
Shu holatda ni topish uchun bizga Dalton qonuni yordam beradi. Dalton qonunidan bilamizki, sistemaning umumiy bosimi ( ) sistemaning har bir kompanenti parsial bosimlari yigʻindisiga teng:
Bizning sistema uchun umumiy bosim quyidagicha topiladi:
Umumiy bosim 2,10 atm ekanini bilgan holda ni topamiz:
Endi aniqlagan maʼlumotlarimizni muvozanat tenglamasiga qoʻyib ni aniqlaymiz:
Xulosa
(muvozanat doimiysi) reaksiya mahsulotlari va reagentlarning muvozanat holatdagi parsial bosimlari nisbatini ifodalaydi.- Quyidagi reaksiya gaz fazadagi reaksiya, yaʼni faqat gazlar ishtirok etgan:
bu reaksiya uchun tenglamasini yozamiz:
- Parsial bosim orqali topilgan muvozanat doimiysi -
molyar konsentratsiya orqali topilgan muvozanat doimiysi - bilan quyidagicha bogʻlangan:
bu yerda
Muhokamaga qoʻshilmoqchimisiz?
Hozircha izohlar yoʻq.