Asosiy kontent
Kimyo
Course: Kimyo > Unit 13
Lesson 2: Kislota-asos muvozanati- Kuchsiz kislota-asos muvozanati
- Tutash kislota-asos juftlari
- Kk va Ka orasidagi bogʻliqlik
- pKa va pKb ning bogʻliqligi
- Kk va Ka orasidagi bogʻliqlik
- Ka va kislota kuchi
- Kuchsiz kislota muvozanati
- Kuchsiz asos muvozanati
- Tuzlarning kislota-asos xossalari
- Tuzli eritmada pH
© 2023 Khan AcademyFoydalanish shartlariMaxfiylik siyosatiCookie Notice
Kuchsiz kislota-asos muvozanati
Kuchsiz kislota va asoslarning dissotsilanish reaksiyasi va uning muvozanat doimiysiga bogʻliqligi, Kk va Ka. Kk va Ka ning pH ga bogʻliqligi va dissotsilanish darajasini aniqlash.
Asosiy tushunchalar:
- Bir negizli, kuchsiz kislotaning
tutash asosi bilan umumiy muvozanat konstantasi quyidagicha boʻladi:
- Kislotaning dissotsilanish konstantasi
kuchsiz kislotaning dissotsilanish darajasini koʻrsatadi. qiymati qanchalik katta boʻlsa, kislota shunchalik kuchli va aksincha. - Kuchsiz asosning tutash kislotasi bilan muvozanat doimiysi ifodasi quyidagicha boʻladi:
- Asosning dissotsilanish domiysi (yoki asosning ionlanish doimiysi)
kuchsiz asosning ionlanish darajasini koʻrsatadi. qanchalik katta boʻlsa, asos shunchalik kuchli boʻladi va aksincha.
Kuchli va kuchsiz asos-kislotalar
Kuchli kislota va asoslar eritmada toʻliq ionlarga ajraladigan moddalar hisoblanadi. Kuchsiz kislota va asoslar esa qisman ionlanadi va bu reaksiya qaytar jarayon hisoblanadi. Kuchsiz asos va kislotalarning eritmalarida turli zaryadlangan ionlar va zaryadsiz zarrachalar dinamik muvozanat holatida boʻladi.
Ushbu mavzuda kislota va asoslarning dissotsilanish reaksiyalarini hamda shu reaksiyalarga tegishli muvozanat doimiylarini muhokama qilamiz: – kislotaning dissotsilanish doimiysi va – asosning dissotsilanish doimiysi.
Quyidagi bilan boshlab olamiz: kislota kuchi va ni taqqoslash
1-masala: bir xil konsentratsiyali kuchsiz va kuchli kislotalar
Bizda 2 ta suvli eritma bor: li ftorid kislota ( ) va bromid kislota ( ) eritmasi. Qaysi eritmaning qiymati kichikroq?
2-masala: turli konsentratsiyali kuchli va kuchsiz kislotalar
Aytaylik, ftorid kislota dissotsilanishining muvozanat doimiysini bilmaymiz.
Kuchsiz kislotalar va – kislotaning dissotsilanish konstantasi
Eritmada toʻliq dissotsilanmaydigan kislotalar kuchsiz kislotalar hisoblanadi. Boshqacha aytganda, kuchli kislota boʻlmagan har qanday kislota kuchsiz kislotadir.
Kuchsiz kislotaning kuchi uning qanchasi dissotsilanganiga bogʻliq: qanchalik koʻp dissotsilansa, shunchalik kuchli kislota deyish mumkin. Kuchi bir-biriga yaqin boʻlgan kislotalarni oʻzaro taqqoslash uchun kislotaning dissotsilanish reaksiyasi doimiysi boʻlgan dan foydalanishimiz mumkin.
Bir negizli kuchsiz kislota ( ) ning dissotsilanish reaksiyasini quyidagicha yozishimiz mumkin:
Ushbu reaksiya asosida muvozanat domiysi ( ) ifodasini yozishimiz mumkin:
Muvozanat konstantasi bu reaksiya mahsulotlari konsentratsiyasining reagentlar konsentratsiyasiga nisbati. dissotsilanib va tutash asos - ni hosil qiladi. Kislota qanchalik kuchli boʻlsa qiymati shunchalik katta boʻladi. va/yoki kislota konsentratsiyasi ortishi bilan kamayadi.
Asosiy kuchsiz kislotalar
Quyidagi jadvalda baʼzi kuchsiz kislotalar va ularning qiymatlari keltirilgan.
Nomi | Formulasi | |
---|---|---|
Ammoniy ioni | ||
Xlorit kislota | ||
Ftorid kislota | ||
Sirka kislota |
Nazorat savoli: yuqoridagi jadvalga asoslanib qaysi kislota kuchliroq ekanini ayting, sirka yoki ftorid kislota?
1-misol: kuchsiz kislotaning dissotsilanish darajasini hisoblash
Kislota eritmada qanchalik dissotsilanganini koʻrsatadigan yana bir koʻrsatkich dissotsilanish darajasidir. Kuchsiz kislota uchun dissotsilanish darajasi quyidagicha hisoblanadi:
Keling, ushbu misolni bosqichma-bosqich koʻrib chiqaylik!
1-qadam: kislotaning tenglashtirilgan dissotsilanish reaksiyasini yozing:
Dastlab ning suvli eritmada dissotsilanish reaksiyasini yozamiz. Nitrit kislota suvga proton ajratib chiqaradi va hosil qiladi:
2-qadam: ifodasini yozing
1-qadamdagi tenglamadan foydalanib nitrit kislota uchun ifodasini yozamiz:
3-qadam: muvozanat holatidagi va qiymatlarini toping
Endi jadvalidan foydalanib, ifodamiz uchun algebraik qiymatlar (muvozanat konsentratsiyalari)ni topamiz:
Boshlangʻich | ||||
Kirishgan | ||||
Muvozanat |
Yuqoridagi ifodani soddalashtirib, quyidagini olamiz:
Bu kvadrat tenglama, undan ni topish uchun kvadrat formuladan yoki yaqinlashtirish usulidan foydalanishimiz mumkin.
Ikkala usulda ham natijani olamiz. Demak, .
4-qadam: dissotsilanish darajasini hisoblash
Dissotsilanish darajasini topish uchun 3-qadamda topilgan muvozanat konsentratsiyalaridan foydalanishimiz mumkin.
Shunday qilib, eritmada va ionlariga ajralgan.
Kuchsiz asos va
Keling, endi asoslarning dissotsilanish (yoki ionlanish) doimiysi ( )ni koʻrib chiqamiz. Ishni asos ( ) uchun umumiy ionlanish reaksiyasini yozishdan boshlaymiz. Ushbu reaksiyada asoslar suvdan proton qabul qilib, gidroksid va tutash kislotasi ( ) ni hosil qiladi.
Muvozanat doimiysi ( ) uchun quyidagi ifodani yozishimiz mumkin:
Ushbu ifodadan koʻrinib turibdiki, asos ionlanganda qancha koʻp hosil qilsa, shunchalik kuchli hisoblanadi va qiymati ham shunchalik katta boʻladi. Shunday qilib, koʻrsatkichi va eritmadagi asos konsentratsiyasiga bogʻliq boʻladi.
2-misol: kuchsiz asos eritmasining ini aniqlash
Ushbu misol bitta qoʻshimcha ( dan ni topish) qadami boʻlgan muvozanat masalasidir. Keling, hisob-kitoblarni bosqichma-bosqich koʻrib chiqaylik.
1-qadam: ionlanish tenglamasini yozing
Dastlab ammiak uchun ionlanish reaksiyasini yozamiz. Ammiak suvdan proton qabul qilib, ammoniy ioni ni hosil qiladi:
2-qadam: ifodasini yozamiz
Yuqoridagi tenglamadan foydalanib, ifodasini yozishimiz mumkin:
3-qadam: muvozanat holatidagi va larni toping
Muvozanat konstantalarini aniqlash uchun jadvalidan foydalanamiz:
Boshlangʻich | ||||
Kirishgan | ||||
Muvozanat |
Muvozanat qiymatlarini ifodasiga qoʻyib, quyidagini hosil qilamiz:
Ifodani soddalashtirsak:
Bu kvadrat tenglama, uni kvadrat formula yoki yaqinlashtirish usuli bilan yechishimiz mumkin. Ikkala usulda ham tenglamani yechish mumkin
4-qadam: dan ni topish
Endi gidroksid konsentratsiyasini bilganimiz uchun ni hisoblashimiz mumkin:
Eslatma: da . Ushbu tenglamani qayta yozib, quyidagi ifodani olamiz:
Shunday qilib, eritmaning qiymati 11,72 ekan.
Asosiy kuchsiz asoslar
Sovunlardan tortib maishiy tozalagichlargacha atrofimiz kuchsiz asoslar bilan oʻralgan. Aminlar – boshqa atomlar (odatda uglerod yoki vodorod) bilan uchta bogʻ hosil qilgan neytral azot atomlari kuchsiz organik asoslardagi asosiy funksional guruhlar hisoblanadi.
Azotning erkin elektron jufti proton qabul qila olgani uchun aminlar asos xossasini namoyon qila oladi. Ammiak amin asoslariga misol boʻla oladi. Azot saqlagan asoslardan yana biri piridin dir.
Xulosa
- Bir negizli, kuchsiz kislotaning
tutash asosi bilan umumiy muvozanat konstantasi quyidagicha boʻladi:
– kislotaning dissotsilanish doimiysi kuchsiz kislota dissotsilanishining miqdoriy oʻlchovini koʻrsatuvchi kattalik hisoblanadi. qiymati qanchalik katta boʻlsa, kislota shunchalik kuchli boʻladi va aksincha.- Kuchsiz asosning tutash kislotasi bilan muvozanat doimiysi ifodasi quyidagicha boʻladi:
- Asosning dissotsilanish doimiysi (yoki asosning ionlanish doimiysi)
kuchsiz asosning ionlanish darajasini koʻrsatadi. qanchalik katta boʻlsa, asos shunchalik kuchli boʻladi va aksincha.
Urinib koʻring!
Muhokamaga qoʻshilmoqchimisiz?
Hozircha izohlar yoʻq.