1850-yillarda Avstraliya rohibi Gregor Mendel zamonaviy genetika asoslarini yaratishga imkon beruvchi tajribalar oʻtkazdi. Segregatsiya qonuni, mustaqil ajralish qonuni va Mendel modelining boshqa asosiy qismlari haqida bilib oling.
Mendel modeli irsiyatni tushunib yetishning zamonaviy asoslarini yarata oldi. Biroq ilk taqdim etilganidan taxminan 150 yil oʻtib model qayta koʻrib chiqildi hamda kengaytirildi va mana shu qayta koʻrib chiqish natijalari irsiyatni tushuntirishda muhim hisoblanadi. Mendel modelidagi farqlar haqida koʻproq bilib oling.
Meva chivinlari olimlarga xromosomada joylashgan genlarni aniqlashda qanday yordam berdi? Bu savolga javobni shu yerdan toping va genning xromosomada joylashuv nuqtasi uning irsiylanishiga qanday taʼsir qilishini bilib oling.
Xromosomalarda tashiladigan genlarning oqibatlari qanday? Xoʻsh, bularning barchasi qiziqarli! X yoki Y xromosomada joylashgan genlardagi jinsga birikkanlik, xromosomalar soni kam yoki koʻp irsiylanganda yuzaga keluvchi genetik kasalliklar va mitoxondriya yoki xloroplastda joylashgan genlarning noodatiy irsiylanishi holatlari bilan tanishib chiqamiz.
Hozir genlar deb ataluvchi Mendelning “irsiy omillari” aslida xromosomada joylashgan DNK maydonlari hisoblanadi. Transkripsiya va translyatsiya jarayonlari orqali genlar qanday qilib oqsillarni belgilashi va turlicha DNK ketma-ketligiga ega boʻlgan allellar qanday qilib gen versiyalarini hosil qilishi haqida batafsil bilib oling.