If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Agar veb-filtrlardan foydalanayotgan boʻlsangiz *.kastatic.org va *.kasandbox.org domenlariga ruxsat berilganligini tekshirib koʻring.

Asosiy kontent

Biologiya

Course: Biologiya > Unit 19

Lesson 2: Prokariot metabolizmi va ekologiyasi
Tabiiy fanlar
Biologiya
Bakteriya va arxeylar
Prokariot metabolizmi va ekologiyasi
© 2023 Khan AcademyFoydalanish shartlariMaxfiylik siyosatiCookie Notice

Prokariot klassifikatsiyasi va xilma-xilligi

Google sinfxona
Prokariotlarning turli xil guruhlari. Bakteriya va arxeylarning evolyutsion aloqalari. Ekstremofillar.

Asosiy tushunchalar:

  • Prokariotlarning ikkita domeni – Bakteriya va Arxeylar evolyutsiyaning erta bosqichlarida bir-biridan ajralgan.
  • Bakteriyalar juda xilma-xil, kasallikka sabab boʻluvchi patogenlardan tortib foydali hisoblangan fotosintezlovchi va simbioz bakteriyalargacha mavjud.
  • Arxeylar ham juda xilma-xil, lekin ular patogen emas va koʻpchiligi haddan tashqari ekstremal muhitlarda yashaydi.
  • DNK ketma-ketligiga metagenomika jihatdan yondashish olimlarga bakteriyalar va arxeylarning yangi turlarini, shu jumladan, oziq muhitiga ekib boʻlmaydigan turlarini ham aniqlashga imkon berdi.

Kirish

Bakteriya va arxeylarni oʻz ichiga olgan prokariotlar deyarli har yerda – har bir ekosistemada, uyimizdagi har bir yuzada va odam tanasida topilgan! Ayrimlari boshqa organizmlar uchun oʻta ogʻir boʻlgan muhitlarda, masalan, okean tubidagi issiq havzalarda yashaydi.
Rasm manbasi: “Black smoker in Atlantic ocean,” P. Rona (jamiyat mulki).
Ular deyarli atrofimizdagi hamma joyda topilgan boʻlsa ham, prokariotlarni aniqlash, hisoblash va tasniflash qiyinchilik tugʻdirishi mumkin. Bugungi kunda biz biladigan prokariot turlar barcha mavjud prokariot turlarning kam qismini tashkil etadi.start superscript, 1, end superscript Aslida “turlar” tushunchasi prokariotlar olamida ayrim qiyinchiliklarni tugʻdirmoqda.
Bu maqolada biz dastlab prokariotlarning asosiy guruhlarini koʻrib chiqamiz. Keyin esa ularni aniqlash va tasniflash nega qiyinchilik tugʻdirishini oʻrganamiz. Oxirida DNK sekvenirlash usullari atrofimizdagi prokariotlarni yaxshiroq aniqlashga qanday yordam berishini bilib olamiz.

Prokariotlarning “shajara daraxti”

Uzoq vaqtlar davomida barcha prokariotlar bitta yagona domen (eng katta taksonomik guruh)ga kiritilgan.
Ammo mikrobiolog Karl Vyozening 1970-yillardagi ishlari shuni koʻrsatdiki, prokariotlar turli ikkita avlodga boʻlinar ekan: Bakteriyalar va Arxeylar. Bugungi kunda ushbu guruhlar hayotning uchta domenidan ikkitasini tashkil etadi deb hisoblanadi. Uchinchi domen (Eukaria) oʻsimliklar, hayvonlar va zamburugʻlar kabi barcha eukariotlarni oʻz ichiga oladi.squared
Ushbu filogenez (evolyutsiya daraxti)da hayotning uchta domeni oʻrtasidagi evolyutsion munosabatlar tasvirlangan: Eukaria, Arxey va Bakteriyalar. Ikkita prokariot domenning (Arxey va Bakteriyalar) har qaysisi bir nechta kichik taksonomik guruhlarga ega. Arxey ichida euriarxeotlar, krenarxeotlar, nanoarxeotlar va korarxeotlar mavjud. Bakteriyalar tarkibiga proteobakteriyalar, xlamidiyalar, spiroxetalar, sianobakteriyalar va gram-musbat bakteriyalar kiradi.
Rasm manbasi: “Prokariotlar tuzilishi: 3-rasm”, OpenStax College, Biology (CC BY 3.0).
Bir necha million yillar oldin bir-biridan ajralib chiqqandan beri Bakteriyalar ham, Arxeylar ham koʻplab guruhlarga va turlarga ajralgan.

Bakteriya

Bakteriya domeni oʻz ichiga 5 ta asosiy guruhni oladi: proteobakteriyalar, xlamidiyalar, spiroxetalar, sianobakteriyalar va gram-musbat bakteriyalar.
Proteobakteriyalar beshta guruhga boʻlinadi, alfadan epsilongacha nomlanadi. Ushbu guruhlardagi turlar hayot tarzining keng doirasiga ega. Ayrimlari oʻsimliklar bilan simbioz, boshqalari dengiz tubidagi issiq havzalarda yashaydi, boshqalari esa insonda oshqozon yarasi (Helicobacter pylori) va ovqatdan zaharlanish (Salmonella) kabi kasalliklarni keltirib chiqaradi.
Beshta taksonomik guruh bakteriyalarining xususiyatlari tavsiflangan. Bulardan birinchisi proteobakteriyalar boʻlib, u beshta sinfni oʻz ichiga oladi: alfa, beta, gamma, delta va epsilon. Alfa Proteobakteriyalarining koʻp turlari fotoavtotroflar, ammo ayrimlari oʻsimliklar va hayvonlar bilan simbioz holda yashaydi, boshqalari esa patogenlardir. Eukariot mitoxondriya ushbu guruhdagi bakteriyalardan kelib chiqqan, deb taxmin qilinadi. Bu guruh vakillariga azot fiksatsiyalash xususiyatiga ega boʻlgan va dukkaklilar ildizida endosimbioz holda yashovchi Rhizobium va tif, qoyali togʻlar dogʻli isitmasi (vitamin D tanqisligi tufayli kelib chiqadigan raxit kasalligi emas) singari kasalliklarga sabab boʻluvchi obligat hujayra ichi paraziti hisoblangan Rickettsia turlari kiradi. Mikroskop orqali olingan rasmda kattaroq eukariot hujayra ichidagi novda shakliga ega Rickettsia rickettsii tasvirlangan.
Betta Proteobakteriyalari turli xil bakteriyalarni oʻz ichiga oluvchi guruhdir. Ayrim turlar azot davriy almashinuvida muhim rol oʻynaydi. Guruh vakillariga ammiakni nitratgacha oksidlovchi Nitrosomonas va kalamush isitmasiga sabab boʻluvchi Spirillum minus kiradi. Spirillum minusning mikrofotografiyasi keltirilgan.
Gamma Proteobakteriyalariga koʻplab foydali, simbioz holda yashovchi bakteriyalar kiradi, ular inson ichaklarida yashaydi, shuningdek, insonlarga juda yaxshi tanish patogenlar ham mavjud. Ushbu kichik guruhning ayrim turlari oltingugurt birikmalarini oksidlaydi. Guruh vakillariga Escherichia coli kiradi, bu inson ichagi uchun foydali mikrob hisoblanadi, ammo ayrim shtammlari kasallik keltirib chiqaradi; Salmonellaning ayrim shtammlari ovqatdan zaharlanish va qabziyatni keltirib chiqaradi; Yersinia pestis – bubonli oʻlat qoʻzgʻatuvchisi; Psuedomonas aeruganosa – oʻpka infeksiyasini keltirib chiqaradi; Vabo vibrioni, vaboning qoʻzgʻatuvchisi va Chromatium – oltingugurtni oksidlab, H2S hosil qiluvchi oltingugurt bakteriyasi. 1 mikron oʻlchamga ega boʻlgan egilgan novda shaklidagi vabo vibrioni mikrofotografiyasi.
Delta Proteobakteriyalarining ayrim turlari noqulay sharoitlarda sporaga aylanuvchi mevatana hosil qiladi. Boshqalari sulfat va oltingugurtni qaytaradi. Guruh vakillariga noqulay sharoitlarda sporaga aylanuvchi mevatanalar hosil qiladigan miksobakteriyalar va oltingugurtni qaytaruvchi, anaerob bakteriya – Desulfovibrio vulgaris kiradi. Mikrofotografiyada egilgan novda shaklidagi, xivchinga ega boʻlgan Desulfovibrio vulgaris bakteriyasi tasvirlangan.
Epsilon proteobakteriyalari hayvonlarning ovqat hazm qilish traktida simbioz yoki patogen sifatida yashaydigan koʻplab turlarni oʻz ichiga oladi. Ushbu guruhdagi bakteriyalar dengiz tubining gidrotermal havzalarida va sovuq suv havzalarida yashaydi.
Keyingi taksonomik guruh – bu xlamidiyalar. Ushbu guruhning barcha aʼzolari hayvon hujayralarining hujayra ichi obligat parazitlari hisoblanadi. Hujayra devorida peptidoglikan boʻlmaydi. Mikrofotografiyada Chlamydia trachomatis bilan zararlangan hujayralar surtmasi tasvirlangan. Xlamidiya infeksiyasi jinsiy yoʻl bilan yuqadigan eng keng tarqalgan kasallik boʻlib, koʻrlikka olib kelishi mumkin.
Spiroxetalar taksonomik guruhining koʻplab aʼzolarida spiral shaklidagi hujayralar mavjud. Koʻpchiligi erkin yashaydigan anaeroblar, ammo ayrimlari patogen hisoblanadi. Xivchin ichki va tashqi membrana orasidagi periplazmatik boʻshliqda joylashadi. Guruh vakillariga zaxm qoʻzgʻatuvchisi Treponema pallidum va Laym kasalligining qoʻzgʻatuvchisi Borrelia burgdorferi kiradi. Qariyb 1 mikron oʻlchamga ega boʻlgan shingil shaklidagi Trepanema pallidum tasvirlangan mikrofotografiya.
Sianobakteriyalar (koʻk-yashil suvoʻtlar deb ham nomlanadi) guruhidagi bakteriyalar fotosintez orqali energiya oladi. Ular har xil sharoitlarda – quruqlik, dengiz va chuchuk suv havzalarida uchraydi. Eukariot hujayra xloroplasti ushbu guruhdagi bakteriyalardan kelib chiqqan deb taxmin qilinadi. Prochlorococcus sianobakteriyasi yer yuzidagi eng keng tarqalgan fotosintezlovchi organizm boʻlib, u dunyo kislorodining yarmini ishlab chiqarishga masʼul. Phormidium nomli uzun, ingichka novda shaklidagi tur tasvirlangan mikrofotografiya.
Gram-musbat bakteriyalar qalin hujayra devoriga ega boʻlib, tashqi membranasi boʻlmaydi. Ushbu kichik guruhning tuproqda yashovchi vakillari organik moddalarni parchalaydi. Ayrim turlar kasallik keltirib chiqaradi. Guruh vakillariga kuydirgi kasalligi qoʻzgʻatuvchisi Bacillus anthracis; botulizm qoʻzgʻatuvchisi Clostridium botulinum; antibiotik terapiya davomida diareya keltirib chiqaradigan Clostridium difficile; koʻplab antibiotiklar, shu jumladan, streptomitsin olinadigan Streptomyceslar; hujayra devoriga ega boʻlmagan eng kichik bakteriya – Mycoplasma kiradi. Ayrimlari erkin yashaydi, ayrimlari patogen. Novda shaklidagi va uzunligi 3 mikronga teng boʻlgan Clostridium difficile tasvirlangan mikrofotografiya.
Rasm manbasi: “Prokariotlar tuzilishi: 4-rasm”, OpenStax College, Biology, CC BY 4.0. Rasm dastlab keltirilgan manba: “Rickettsia rickettsia”: CDC tomonidan takomillashtirilgan; manba “Spirillum minus”: rasm Wolframm Adlassnig tomonidan takomillashtirilgan; manba “Vibrio cholera”: rasm Janice Haney Carr, CDC tomonidan takomillashtirilgan; manba “Desulfovibrio vulgaris:” rasm Graham Bradley tomonidan takomillashtirilgan; manba “Campylobacter”: rasm De Wood, Pooley, USDA, ARS, EMU tomonidan takomillashtirilgan; jadval Matt Russell tomonidan taqdim etilgan.
Bakteriyalarning qolgan toʻrtta asosiy guruhi ham xuddi shunday rang-barangdir. Xlamidiya – bu hujayra ichida yashaydigan patogen organizm, sianobakteriya esa Yer yuzasidagi kislorodning katta qismini sintezlovchi avtotrof organizmdir. Spiroxeta zararsiz bakteriyalarni ham, zararli bakteriyalarni ham oʻz ichiga oladi, masalan, Laym kasalligi qoʻzgʻatuvchisi Borrelia burgdorferi. Gram-musbat bakteriyalar ham xuddi shunday, yogurtlardagi probiotik bakteriyalardan tortib kuydirgi qoʻzgʻatuvchisi Bacillus anthracisgacha boʻlgan turlar shu guruhga kiradi.start superscript, 4, end superscript
Ushbu jadvalda xlamidiya, spiroxeta, sianobakteriya va gram-musbat bakteriyalar tavsiflangan.
Xlamidiyalar: ushbu guruhning barcha vakillari hayvon hujayralarida obligat hujayra ichi paraziti sifatida hayot kechiradi. Hujayra devorlarida peptidoglikan boʻlmaydi. Guruh vakillaridan: jinsiy yoʻl bilan yuqadigan, koʻrlikka olib keluvchi, keng tarqalgan kasallik qoʻzgʻatuvchisi Chlamydia trachomatis. Mikrofotografiya: ushbu surtmada Chlamydia trichomatis hujayralar ichidagi pushti dogʻlar shaklida namoyon boʻlgan.
Spiroxetalar: spiral shaklidagi hujayralarga ega boʻlgan ushbu turning koʻplab aʼzolari erkin yashaydigan anaeroblar, ammo ayrimlari patogen hisoblanadi. Xivchinlari ichki va tashqi membrana orasidagi periplazmatik boʻshliqda joylashgan. Guruh vakillaridan: zaxm kasalligi qoʻzgʻatuvchisi Treponema pallidum va Laym kasalligining qoʻzgʻatuvchisi Borrelia burgdorferi. Mikrofotografiya: Treponema pallidum, parma shaklidagi bakteriya.
Sianobakteriyalar: koʻk-yashil suvoʻtlar deb ham nomlanuvchi guruh boʻlib, bu bakteriyalar fotosintez orqali energiya oladi. Ular har xil sharoitlarda, yaʼni quruqlik, dengiz va chuchuk suv havzalarida uchraydi. Eukariot hujayra xloroplasti ushbu guruhdagi bakteriyalardan kelib chiqqan deb taxmin qilinadi. Prochlorococcus sianobakteriyasi yer yuzidagi eng keng tarqalgan fotosintezlovchi organizm boʻlib, u dunyo kislorodining yarmini ishlab chiqarishga masʼul. Mikrofotografiya: Phormidium nomli uzun, ingichka novda shaklidagi bakteriya.
Gram-musbat bakteriyalar: ushbu kichik guruhning tuproqda yashovchi vakillari organik moddalarni parchalaydi. Ayrim turlari kasallik keltirib chiqaradi. Guruh vakillariga kuydirgi kasalligi qoʻzgʻatuvchisi Bacillus anthracis; botulizm qoʻzgʻatuvchisi Clostridium botulinum; antibiotik terapiya davomida diareya keltirib chiqaradigan Clostridium difficile; koʻplab antibiotiklar, shu jumladan, streptomitsin olinadigan Streptomyces; hujayra devoriga ega boʻlmagan eng kichik bakteriya – Mycoplasma kiradi. Ayrimlari erkin yashaydi, ayrimlari patogen. Mikrofotografiya: novda shaklidagi Clostridium difficile bakteriyasi.
Rasm manbasi: “Structure of prokaryotes: Figure 5,” OpenStax College, Biology, CC BY 4.0. Rasm dastlab keltirilgan manba: “Chlamydia trachomatis”: rasm Dr. Lance Liotta Laboratory, NCI tomonidan takomillashtirilgan; manba “Treponema pallidum”: rasm Dr. Davron Cox, CDC tomonidan takomillashtirilgan; manba “Phormidium”: rasm USGS tomonidan takomillashtirilgan; manba “Clostridium difficile”: rasm Lois S. Wiggs, CDC tomonidan takomillashtirilgan; jadval Matt Russell tomonidan taqdim etilgan.

Arxeylar

Arxey domeni 4 ta asosiy guruhni oʻz ichiga oladi. Qizigʻi shundaki, hozirgi kunga qadar inson uchun patogen boʻlgan biror-bir arxey organizm aniqlanmagan.
Arxey odamlar va hayvonlar tanasida, masalan, ichakda yashaydi, ammo ularning barchasi zararsiz va hatto foydali boʻlishi ham mumkin. Bir qancha gipotezalar mavjud boʻlsa-da, hech kim arxeyning nima sababdan boshqa organizmlar bilan faqat “doʻstona” munosabatda ekanligini, yaʼni nima uchun bu domendan kasallik keltirib chiqaradigan birorta tur paydo boʻlmaganligini aniq bilmaydi.start superscript, 5, end superscript
Inson ichagidagi qulay muhitdan zavqlanadigan arxeylar bilan bir qatorda, yashash qiyin boʻlgan muhitlarda yashovchi koʻplab ekstremofil turlari ham mavjud. Bularga vulqonli issiq buloqlar, suv osti havzalari va Oʻlik dengizi singari juda shoʻr joylar kiradi.
Quyida arxeyning toʻrtta taksonomik guruhi xususiyatlari tavsiflangan. Euriarxeyotlarga metanni metabolik chiqindi sifatida ishlab chiqaradigan metanogenlar va haddan tashqari shoʻr muhitda yashovchi galobakteriyalar kiradi. Metanogenlar odam va hayvonlarda meteorizm keltirib chiqaradi. Galobakteriyalar membranasida bakteriorodopsin borligi sababli qizgʻish tusga ega yirik gullarda yashashi mumkin. Bakteriorodopsin toʻrparda pigmenti rodopsin bilan oʻxshash. Mikrofotografiyada novda shaklidagi Galobakteriya tasvirlangan. Krenarxeyot guruhi vakillari uglerod fiksatsiyasida muhim ahamiyatga ega. Ushbu guruhning koʻplab vakillari oltingugurtga bogʻliq ekstremofillardir. Ayrimlari termofil yoki gipertermofil hisoblanadi. Mikrofotografiyada sharsimon shakldagi Sulfolobus turi tasvirlangan boʻlib, bu tur vulqon buloqlarida 75° dan 80°C gacha boʻlgan haroratda va pH 2 dan 3 gacha boʻlgan muhitda oʻsadi. Nanoarxeyot guruhi hozirda faqat bitta turni oʻz ichiga oladi, Nanoarchaeum equitans turi Atlantika okeanining tubidan va Sariqustun (Yellowstone) milliy bogʻidagi gidrotermal havzadan topilgan. U arxeybakteriyalarning yana bir turi boʻlgan Ignococcus bilan obligat simbioz hisoblanadi. Mikrofotografiyada kattaroq Ignococcus hujayrasiga birikkan ikkita kichik, sharsimon shakldagi N. equitans hujayralari tasvirlangan. Korarxeyotlar hayotning eng ibtidoiy shakllaridan biri hisoblanadi va shu paytgacha faqatgina Sariqustun (Yellowstone) milliy bogʻidagi Obsidian havzasidagi issiq buloqdan topilgan. Mikrofotografiyada ushbu guruhning shakli turlicha boʻlgan har xil namunalari tasvirlangan.
Rasm manbasi: “Structure of prokaryotes: Figure 6,” OpenStax College, Biology, CC BY 4.0. Rasm dastlab keltirilgan manbalar: “Halobacterium”: rasm NASA tomonidan takomillashtirilgan; manba “Nanoarchaeotum equitans”: rasm Karl O. Stetter tomonidan takomillashtirilgan; manba “korarchaeota”: rasm Office of Science of the U.S. Dept. of Energy tomonidan takomillashtirilgan; jadval Matt Russell tomonidan taqdim etilgan.

Koʻplab “sirli prokariotlar”

Koʻp yillar davomida prokariotlarni oʻrganishdagi asosiy yondashuv bu ularni laboratoriyada yetishtirish boʻlgan. Organizmni agarli likopchada yoki suyuq muhitda oʻstirish mumkin boʻlsa, u holda ularni oʻrganish, tahlil qilish va kengayib borayotgan roʻyxatga prokariotlarning yangi turlari va shtammlarini qoʻshish mumkin boʻlar edi.
Lekin ayrim prokariotlar laborator sharoitlarda (shu paytgacha olimlar oʻstirishga harakat qilgan muhitlarda) oʻsa olmaydi. Aslini olganda, 99, percent bakteriya va arxeylarni sunʼiy muhitlarda oʻstirib boʻlmaydi!
Qizil аgarli ikkita bakteriya likopchalari berilgan. Ikkala likopcha ham bakteriya koloniyalari bilan qoplangan. Gemolitik bakteriyalarni oʻz ichiga olgan oʻng likopchadagi qizil agarda bakteriyalar oʻsadigan joyda tiniq rang hosil boʻlgan. Gemolitik boʻlmagan bakteriyalarni oʻz ichiga olgan chap likopchadagi agar esa tiniq rangda boʻlmaydi.
Ushbu agarli likopchalarda oʻsish muhiti qizil qon tanachalari bilan toʻyintiriladi. Rasmning oʻng tomonida koʻrsatilganidek, qonli agar gemolitik Streptokokk bakteriyalari taʼsirida tiniq rangga kiradi. Rasm manbasi: prokariotlar xilmaxilligi: 6-rasm, OpenStax College, Biology, (CC BY 4.0). Rasm dastlab Bill Branson, NCI tomonidan ishlangan.
Bu esa prokariotlarni oʻrganishimizda katta boʻshliq hosil qiladi. Misol tariqasida, eukariot organizmlarning 8.7 million turi mavjud. Agar eukariot organizmlarda ham oziq muhiti bilan bogʻliq muammo boʻlganida edi, biz ularning faqatgina 87,000 turini oʻrgangan boʻlar edik. Bu esa hayotning shajara daraxtida koʻplab uzilishlarni keltirib chiqarar va eukariotlarni (bir guruh sifatida) oʻrganishda qiyinchiliklar paydo qilar edi. Masalan, bu holatda ham hayvonlarni aniqlashimiz mumkin boʻlar edi, lekin oʻsimlik yoki zamburugʻlarda bu yana qiyin kechar edi.

Prokariot tur nima?

Prokariot turlarni aniqlash uchun oldiniga ularning qanday organizm ekanligini bilib olishimiz zarur. Mikrobiolog uchun bu asosiy, shu bilan birga, murakkab va munozarali savol hisoblanadi.
Eukariotlar uchun koʻpgina olimlar turlar tushunchasini bir-biri bilan oʻzaro chatishib, nasl berish qobiliyatiga ega boʻlgan organizmlar guruhi sifatida taʼriflashadi. Ushbu taʼrif jinsiy yoʻl bilan koʻpayadigan turlar uchun mantiqiy, ammo bakteriyalar uchun unchalik mos kelmaydi. Bakteriyalar oʻzlarining klonlarini hosil qilish uchun jinssiz yoʻl bilan koʻpayadi – ular oʻzaro chatishmaydi.
Shu tufayli olimlar bakteriya va arxeyni tashqi koʻrinishi, fiziologik xususiyatlari va genlarining oʻxshashliklariga asoslanib taksonomik guruhlarga ajratishadi.start superscript, 7, end superscript Koʻpchiligiga anʼanaviy Linney taksonomiyasidan foydalanib nom berilgan. Haligacha qanday qilib prokariotlarni turlarga guruhlash kerakligi haqidagi savol olimlar orasida munozarali mavzu boʻlib qolmoqda. Ushbu organizmlar uchun toʻgʻri keluvchi “tur tushunchasi”ni yaratish ishlari hali ham davom etmoqda.start superscript, 8, end superscript

Metagenomika: mikroorganizmlarni oʻrganishning yangi usuli

Olimlarning taxmin qilishicha, millionlab prokariot turlar (yoki turlarga oʻxshash guruhlar) boʻlishi mumkin, ammo biz ularning koʻpchiligi haqida juda kam maʼlumotga egamiz.start superscript, 1, end superscript Keng koʻlamli DNK sekvenirlash usuli tufayli bu holat oʻzgara boshladi.
DNK sekvenirlash olimlarga prokariotlar jamoasining sunʼiy muhitlarda oʻsmaydigan va ilgari “koʻrinmas” boʻlgan organizmlarini ularning tabiiy yashash joylarida oʻrganishga imkon berdi.
Bunday jamoaning yigʻilgan genomi metagenom deb ataladi va metagenomlar ketma-ketligini tahlil qilish metagenomika deb nomlanadi. Prokariot metagenomika – bu biologiyaning eng ajoyib va sirli sohalaridan biri.
Masalan, DNK namunasini Yellowstone milliy bogʻida joylashgan issiq buloqdagi mikroblar qatlamidan olish mumkin. Hatto shunday katta jamoaning kichik bir namunasi ham har xil turlarga mansub juda koʻplab individlarni oʻz ichiga oladi.start superscript, 9, end superscript
Rasm manbasi: "Bacteria mat," CC BY-NC-SA 2.0.
Metagenom DNK namunalarini sekvenirlash va tahlil qilish orqali olimlar ilgari nomaʼlum boʻlgan barcha genlarni birlashtirishi mumkin. Boshqa hollarda ular prokariotlarning qanday turlari mavjudligini (va ular bir-biriga yoki maʼlum turlarga qanday darajada yaqin ekanliklarini) aniqlash uchun maʼlum bir genlar ketma-ketligi haqidagi maʼlumotlardan foydalanadi. DNK namunasidan topilgan genlar organizmning jamoadagi metabolik usullari haqidagi xulosalarni berishi mumkin.start superscript, 10, end superscript

Muhokamaga qoʻshilmoqchimisiz?

Kirish
Hozircha izohlar yoʻq.
Ingliz tilini tushunasizmi? Khan Academyʼning inglizcha saytida boʻlayotgan muhokamalarni koʻrish uchun shu yerga bosing.