Asosiy kontent

Boshlangʻich algebra

Course: Boshlangʻich algebra > Unit 9

Lesson 12: Bir bosqichli tenglamalarga oid masalalar

Bir bosqichli tenglamalarni takrorlash

Ikki bosqichli tenglamalar yechilishida ikkita bosqich talab qilinadigan algebraik tenglamalardir. Siz tenglamani oʻzgaruvchi alohida berilganida va barobar belgisidan bir tarafda hech qanday sonlarsiz oʻzi qolganda yechdingiz.

Bir nomaʼlumli tenglamalar nima?

Bir nomaʼlumli tenglamalar – siz bir bosqichda yechadigan algebraik tenglamalardir. Uni yechsangiz, tenglamaning yechimini ham topgan boʻlasiz.

Bir nomaʼlumli tenglamani yechish uchun biz oʻzgaruvchining yonida turgan songa teskari (qarama-qarshi) amalni bajaramiz va oʻzgaruvchining oʻzini qoldiramiz. Qarama-qarshi amallar:

Qoʻshish va ayirish
Koʻpaytirish va boʻlish

Yodda tutish kerak boʻlgan eng muhim narsa shuki, tenglamaning bir tarafiga nimadir oʻzgartirish kiritsangiz, ikkinchi tomonida ham ayni shu ishni takrorlashingiz kerak.

Bir nomaʼlumli tenglamalarni yechish haqida koʻproq oʻrganmoqchimisiz? Ushbu videoni koʻrib chiqing.

Misol: qoʻshish amali qatnashgan bir nomaʼlumli tenglama

Quyidagi tenlamada $k$ ‍ ni toping:

k + 18 = 21

Biz tenglamaning chap tarafida

k

ning oʻzini qoldirishimiz kerak. Hozir

k

18

qoʻshilgan holda turibdi, biz tenglamaning ikkala tarafidan ham

18

ni ayirishimiz kerak. Bu quyidagicha boʻladi:

\begin{aligned} k + 18 & = 21 \\ k + 18 - 18 & = 21 - 18 Har bir tomondan 18 ni ayiring. \\ k & = 3 Soddalashtiring. \end{aligned}

Misol: boʻlish amali qatnashgan bir nomaʼlumli tenglama

Quyidagi tenglamada $x$ ‍ ni toping:

\frac{x}{4} = 6

Biz tenglamaning chap tarafida

x

ning oʻzini qoldirmoqchimiz. Ayni vaqtda

x

imiz

4

ga boʻlingan holda turibdi, biz tenglamaning ikkala tarafini ham

4

ga koʻpaytirishimiz kerak. Quyidagicha:

\begin{aligned} \frac{x}{4} & = 6 \\ \frac{x}{4} \cdot 4 & = 6 \cdot 4 Har bir tomonni toʻrtga koʻpaytiring. \\ x & = 24 Soddalashtiring. \end{aligned}

Mustaqil bajarish uchun mashqlar

1-masala

Ushbu tenglamada

k

ni toping:

k - 7 = 16

k

Bir nomaʼlumli tenglamalarga oid misollardan yana ishlashni xohlaysizmi? Unda ushbu mashqni bajaring.

Muhokamaga qoʻshilmoqchimisiz?

Kirish

Saralash:

Hozircha izohlar yoʻq.

Ingliz tilini tushunasizmi? Khan Academyʼning inglizcha saytida boʻlayotgan muhokamalarni koʻrish uchun shu yerga bosing.