If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Agar veb-filtrlardan foydalanayotgan boʻlsangiz *.kastatic.org va *.kasandbox.org domenlariga ruxsat berilganligini tekshirib koʻring.

Asosiy kontent

Bir bosqichli tenglamalarni takrorlash

Ikki bosqichli tenglamalar yechilishida ikkita bosqich talab qilinadigan algebraik tenglamalardir. Siz tenglamani oʻzgaruvchi alohida berilganida va barobar belgisidan bir tarafda hech qanday sonlarsiz oʻzi qolganda yechdingiz.

Bir nomaʼlumli tenglamalar nima?

Bir nomaʼlumli tenglamalar – siz bir bosqichda yechadigan algebraik tenglamalardir. Uni yechsangiz, tenglamaning yechimini ham topgan boʻlasiz.
Bir nomaʼlumli tenglamani yechish uchun biz oʻzgaruvchining yonida turgan songa teskari (qarama-qarshi) amalni bajaramiz va oʻzgaruvchining oʻzini qoldiramiz. Qarama-qarshi amallar:
  • Qoʻshish va ayirish
  • Koʻpaytirish va boʻlish
Yodda tutish kerak boʻlgan eng muhim narsa shuki, tenglamaning bir tarafiga nimadir oʻzgartirish kiritsangiz, ikkinchi tomonida ham ayni shu ishni takrorlashingiz kerak.
Bir nomaʼlumli tenglamalarni yechish haqida koʻproq oʻrganmoqchimisiz? Ushbu videoni koʻrib chiqing.

Misol: qoʻshish amali qatnashgan bir nomaʼlumli tenglama

Quyidagi tenlamada k ni toping:
k+18=21
Biz tenglamaning chap tarafida k ning oʻzini qoldirishimiz kerak. Hozir k ga 18 qoʻshilgan holda turibdi, biz tenglamaning ikkala tarafidan ham 18 ni ayirishimiz kerak. Bu quyidagicha boʻladi:
k+18=21k+1818=2118  Har bir tomondan 18 ni ayiring.k=3  Soddalashtiring.

Misol: boʻlish amali qatnashgan bir nomaʼlumli tenglama

Quyidagi tenglamada x ni toping:
x4=6
Biz tenglamaning chap tarafida x ning oʻzini qoldirmoqchimiz. Ayni vaqtda x imiz 4 ga boʻlingan holda turibdi, biz tenglamaning ikkala tarafini ham 4 ga koʻpaytirishimiz kerak. Quyidagicha:
x4=6x44=64  Har bir tomonni toʻrtga koʻpaytiring.x=24  Soddalashtiring.

Mustaqil bajarish uchun mashqlar

1-masala
Ushbu tenglamada k ni toping:
k7=16
k =
  • Javobingiz quyidagicha boʻlishi kerak:
  • 6 kabi butun son
  • 3/5 kabi soddalashtirilga toʻgʻri kasr
  • 7/4 kabi soddalashtirilgan notoʻgʻri kasr
  • 1 3/4 kabi aralash son
  • 0.75 kabi aniq oʻnli kasr
  • 12 pi yoki 2/3 pi kabi pi ning karralisi

Bir nomaʼlumli tenglamalarga oid misollardan yana ishlashni xohlaysizmi? Unda ushbu mashqni bajaring.