Asosiy kontent

Course: Geometriya asoslari > Unit 8

Lesson 3: Burishlar

Aylanishlarni belgilash

Qaysi aylanish berilgan shaklni boshqa bir shaklga olib borishini aniqlashni oʻrganing.

Har bir ishlangan misolda aylanish allaqachon amalga oshirilgan. Bizga asl figura (aylanishdan oldingi shakl), proyeksiya (aylanishdan keyingi shakl) va aylanish markazi berilgan. U yerdan aylanish burchagini topish soʻralgan.

Aylanish burchagini hech bir yordamsiz aniqlash juda qiyin. Yaxshiyamki, biz aylanish asbobimizdan foydalanib turli burchaklarni chizib koʻrishimiz mumkin.

Agar misollarni juda murakkab deb hisoblasangiz, sizga “Menga yordam kerak!” tugmasini bosishni maslahat beramiz.

1-misol

$A B C D$ ‍ toʻrtburchakning $(0, 0)$ ‍ koordinata boshiga nisbatan koʻchgan $A^{'} B^{'} C^{'} D^{'}$ ‍ proyeksiyasini chizing.

Sorry, this part of the question is no longer available. 😅 Don't worry, you won't be graded on this part. Keep going!

Birinchi urinish: $180^{\circ}$ ‍ burilish

Toʻrtburchak asl shaklning mutlaq qarama-qarshi tomonida turganga oʻxshaydi, shu bois biz

A B C D

180^{\circ}

ga aylantirib, qayerda yotishini koʻrishimiz mumkin.

A^{'} B^{'} C^{'} D^{'}

proyeksiya orqaga siljiganini koʻrishimiz mumkin. Bu

180^{\circ}

daraja bizga zarur narsadan ortiqcha katta ekanini anglatadi.

Shuni unutmaslik kerakki, musbat burchakka aylantirish soat yoʻnalishiga qarshidir. Shu sababli

180^{\circ}

daraja juda kichik emas, juda kattadir.

Ikkinchi urinish: $160^{\circ}$ ‍ ga aylantirish

180^{\circ}

juda katta boʻlgani bois aylantirish uchun kichikroq darajani qoʻllab koʻrishimiz kerak.

160^{\circ}

munosib burchakdek tuyuladi, u

180^{\circ}

dan kichikroq, ammo juda kichik ham emas.

Proyeksiya

A^{'} B^{'} C^{'} D^{'}

ga yetishi uchun kalta ekanini koʻrishimiz mumkin. Bu esa

160^{\circ}

daraja bizga kerakli darajadan juda kichikligini anglatadi.

Uchinchi urinish: $170^{\circ}$ ‍ burilish

Shu bois

180^{\circ}

juda katta va

160^{\circ}

juda kichik...

Keling, oʻrtacha qiymat boʻlgan

170^{\circ}

ni olamiz.

Va bizda mukammal moslik bor! Uchinchi urinish – muvaffaqiyatli urinish!

2-misol

$△ E F G$ ‍ ni $(3, - 3)$ ‍ nuqtaga nisbatan koʻchirib, $△ E^{'} F^{'} G^{'}$ ‍ ni belgilang.

Sorry, this part of the question is no longer available. 😅 Don't worry, you won't be graded on this part. Keep going!

Birinchi urinish: $- 90^{\circ}$ ‍ burilish

Chizmani tezda tahlil qilishdan shu narsa ayonki,

△ E^{'} F^{'} G^{'}

(3, - 3)

markazdan soat yoʻnalishi boʻylab

90^{\circ}

burish natijasidir.

Soat yoʻnalishi manfiy ekanini unutmaslik lozim, shu bois birinchi urinishdagi aylanish

- 90^{\circ}

edi.

△ E^{'} F^{'} G^{'}

proyeksiya orqaga siljidi. Bu soat yoʻnalishi boʻylab

90^{\circ}

juda katta ekanini anglatadi.

Ikkinchi urinish: $- 70^{\circ}$ ‍ ga aylantirish

Birinchi misolga oʻxshab

90^{\circ}

dan kichikroq burchakni sinab koʻraylik. Variantlar koʻp, ammo biz

70^{\circ}

dan boshlaymiz. Shuningdek,

+ 70^{\circ}

emas,

- 70^{\circ}

ga burishimizni yodga oling.

Proyeksiya

△ E^{'} F^{'} G^{'}

ga kaltalik qiladi, bu esa soat yoʻnalishi boʻylab

70^{\circ}

juda kichik ekanini anglatadi.

Uchinchi urinish: $- 75^{\circ}$ ‍ burilish

Biz

90^{\circ}

burchak juda katta va

70^{\circ}

burchak juda kichik ekanini koʻrdik.

Bundan tashqari,

70^{\circ}

ga burish

△ E^{'} F^{'} G^{'}

90^{\circ}

burishga qaraganda yaqinroq ekanini koʻrishimiz mumkin.

Shuning uchun

80^{\circ}

oʻrtacha qiymatni sinab koʻrishdan oldin

70^{\circ}

ga yaqinroq darajani olishimiz kerak. Bu yerda

75^{\circ}

munosib darajadir.

Uddaladik!

Muhokamaga qoʻshilmoqchimisiz?

Kirish

Saralash:

Hozircha izohlar yoʻq.

Ingliz tilini tushunasizmi? Khan Academyʼning inglizcha saytida boʻlayotgan muhokamalarni koʻrish uchun shu yerga bosing.